Hãy tưởng tượng trước mặt mình là dòng sông xanh biếc êm đềm, không chút gợn sóng, bạn sẽ có cảm giác gì?

Có người sẽ cảm thấy tâm hồn thư thái thanh bình, mọi ưu phiền trong lòng đều tan biến hết, song có người lại cho rằng so với biển sóng dạt dào thì sự yên bình, tĩnh lặng của sông lại khá buồn tẻ, không nổi trội bằng.

Buồn tẻ, yên lặng, chậm, không ồn ào.

Đó cũng là cách nghĩ của một số người khi nói về người có khí chất ưu tư.

Hiểu một cách đơn giản, con người chúng ta thường có bốn kiểu khí chất luân phiên: Nóng nảy, linh hoạt, bình thản và ưu tư. Trong đó, sẽ có một kiểu khí chất lấn át những khí chất khác, quyết định tính khí “chính thức” của chúng ta.

Phàm là người Nóng nảy thì sẽ hành xử mạnh mẽ quyết đoán, cởi mở vồ vập, thẳng thắn không kiêng dè. Người Linh hoạt thì vui vẻ dễ gần, nhanh nhẹn hoạt bát, có tài ngoại giao. Còn nếu là người Bình thản sẽ làm việc rất tỉ mỉ, chu toàn, suy nghĩ chín chắn, sâu sắc hơn người. Tuy nhiên, có đôi lúc người bình thường nhút nhát, rụt rè nhưng khi đối diện với thử thách “ngàn cân treo sợi tóc” lại xử lí cẩn thận kín kẽ đâu ra đấy, vượt xa cả những người vốn bạo dạn, nhanh nhạy hơn mình.

Người nhút nhát, rụt rè mà mình đang nhắc đến chính là người Ưu tư.

Vậy khí chất ưu tư là gì? Tại sao những người thuộc kiểu khí chất này lại không được để ý nhiều?

Đây là những điều mà mình đã đúc kết lại sau hàng giờ đồng hồ tìm hiểu về khí chất ưu tư:

-  Hệ thần kinh yếu, khó thích nghi với sự biến đổi, không năng động

-  Ức chế, bi quan, đa sầu đa cảm, dễ bị tổn thương

-  Mất bình tĩnh khi thay đổi môi trường, tiếp xúc với người lạ

-  Hay mơ màng, mơ mộng

- Phản ứng chậm, thiếu tự tin, thiên về sống nội tâm

-  Ít nói, không thích giao tiếp, không thích đám đông

Giờ thì bạn đã hiểu tại sao không mấy người quan tâm và đánh giá cao về người ưu tư rồi chứ?

Trong xã hội hiện nay – nơi những người sôi nổi, hoạt bát thu hút mọi ánh nhìn, với những nhược điểm kể trên, người ưu tư không có nhiều đất diễn và chịu không ít thiệt thòi. Họ có thể bị người ngoài coi là một kẻ lập dị, ghét xã hội, một người dở hơi kì quặc, giống như những khúc gỗ mục xù xì biết đi vậy.

Chính những định kiến sai lầm về người ưu tư đã khiến cho cuộc sống của họ ngày càng khó khăn, trắc trở hơn. Ở trường học, những đứa trẻ ít nói, chậm chạp rất dễ trở thành đối tượng để những người bạn nghịch ngợm bắt nạt, trêu chọc. Còn ở công ty, những cô gái hoặc chàng trai ưu tư sẽ thường xuyên bị đồng nghiệp xa lánh, nói xấu sau lưng. Người ưu tư vốn hay lo nghĩ tiêu cực, không thích chuyện thị phi, nếu vô duyên vô cớ bị người khác chỉ trỏ soi mói, không tránh khỏi vướng vào những vấn đề về tâm lí (trầm cảm, rối loạn nhân cách,…) và có những hành động làm tổn thương bản thân mình.

A question that sometimes drives me hazy: am I or are the others crazy?

(Có một câu hỏi đôi khi khiến tôi thấy mơ hồ: Tôi điên hay người khác điên?)

Lời tự nhủ của Albert Einstein với chính mình đã phần nào phản ánh nỗi trăn trở, lo âu của những người ưu tư trước sự phủ nhận và áp lực của xã hội. Cuộc sống của họ chẳng khác nào một cuộc chiến, mà ở đó, họ là những chiến binh đơn độc nhất, đáng thương nhất. Họ luôn trong trạng thái dè dặt thận trọng, suy tính từng chi tiết để bảo vệ bản thân trước phán xét của người đời. Họ chẳng có chỗ dựa an toàn nào ngoài chính mình. Lối sống nội tâm khép kín, ít giao tiếp khiến người ta tin rằng họ là “kẻ khùng” và đánh giá thiếu khách quan về con người họ.

Dù vậy, đối với người ưu tư, thế giới của họ không phải hoàn toàn là gam màu u tối, trầm buồn.

We're all golden sunflowers inside (Allen Ginsberg)

Mỗi một người sinh ra trên thế gian này đều có giá trị và vẻ đẹp của riêng mình. Những người Linh hoạt và Nóng nảy được xã hội công nhận bởi lẽ họ biết lãnh đạo một tập thể, giỏi giao tiếp, còn người Ưu tư thì khác, không thể ngay lập tức đoán định năng lực của họ chỉ bằng những cuộc nói chuyện, quan sát trực tiếp.

"Chúng tôi cũng có thế mạnh của riêng mình"

Trước khi được Giáo hội Công giáo tôn vinh là Thánh nữ Tử đạo, Teresa Benedicta đã phải chịu nỗi nhục bị phân biệt giới tính trong những năm tháng đi học và bị xem thường vì là một người Do Thái theo Công giáo. Mặc dù vậy, bà vẫn luôn tự chôn vùi mình vào sách vở, bền bỉ chịu đựng và dành cả đời hiến dâng cho sự đau khổ của người Do Thái.

Teresa Benedicta

Với danh họa Vincent Van Gogh, dù không vượt qua được sự nghiệt ngã của số phận song ông đã để lại một di sản đồ sộ cho kho tàng nghệ thuật thế giới. Bất chấp việc bị phủ nhận và phải vật lộn với bệnh tâm thần phân liệt, ông đã làm được điều mà những người đi trước chưa thực hiện được. Van Gogh đã biến nỗi đau của con người thành một vẻ đẹp tráng lệ, quyến rũ, và ông hẳn đã tìm thấy được chút an ủi khi đắm mình vào Đêm đầy sao hay Hoa diên vĩ.

Ít ai biết, Benedicta và Van Gogh đều là nhân chứng sống đại diện cho sức mạnh tiềm ẩn của những người ưu tư.

Người ưu tư có thể “nghiêm túc thái quá và khó giao tiếp” nhưng nếu bạn đã thân thiết với họ, có được sự tin tưởng tuyệt đối của họ, bạn sẽ sớm nhìn ra họ đáng trân trọng đến nhường nào.

Đối với những người mình yêu quý, người ưu tư luôn cư xử dịu dàng, hết mực chung thủy, quan tâm chu đáo trong thầm lặng. Họ không thích phô trương hết tâm tư, tình cảm ra bên ngoài nên không mấy người hiểu lòng họ, càng ít chú ý tới sự sâu sắc tế nhị của họ. Khi nhận bất kì nhiệm vụ nào, người ưu tư không hề hấp tấp vội vàng làm cho xong, ngược lại họ rất cẩn thận, nhẫn nại mò mẫm từng bước một, cố gắng tự hoàn thành công việc tốt nhất có thể.

Khi được đắm chìm trong thế giới riêng và được tự do làm những điều mình thích, họ sẽ cởi bỏ lớp vỏ ưu sầu xuống và biến thành một con người khác – nhiệt huyết có, mạnh mẽ có, và một chút “điên” nữa. Có thể nói, môi trường tốt nhất để họ phát triển, mang lại cho họ hạnh phúc, không gì khác ngoài một không gian yên tĩnh tuyệt đối, thoáng đãng trong lành, không bị ai làm phiền.

Không chỉ vậy, trí tưởng tượng và óc sáng tạo của người ưu tư thì lại càng không thể xem thường. Khi đang đi trên đường, họ có thể đã nghĩ về một tình tiết hấp dẫn nào đó cho bộ truyện online của mình. Khi ngồi ngẩn ngơ trong lớp học, ngắm nhìn những chú chim ngoài cửa sổ, có thể ý tưởng về bức tranh động vật sẽ nảy lên trong đầu của một đứa trẻ ưu tư. Trong mắt họ, thế giới xung quanh luôn mang những sắc màu tuyệt đẹp, và họ đem những cảm nhận rất riêng vào trong những câu chuyện, những bức họa, hoặc những nốt nhạc, để thông qua đó bày tỏ nỗi niềm, suy nghĩ của mình. Nếu như người khác không chấp nhận được sự khác biệt của họ và cho họ một cơ hội chứng tỏ năng lực, không vấn đề gì, họ sẽ tự tạo ra cơ hội ấy. 

Tôi không phải là nhà tiên tri, không thể biết trước số phận của những người Ưu tư. Liệu họ có trở thành một tiểu thuyết gia xuất chúng như J.K.Rowling, một danh họa kiệt xuất như Van Gogh hay chỉ là một người thủ thư bình thường đây? Họ có thể đạt được nhiều thành công hơn những người Nóng nảy và người Linh hoạt không? Chúng ta đều chưa thể có câu trả lời ngay lập tức. Nhưng ở hiện tại, tôi hi vọng rằng các bạn có thể mở rộng vòng tay đón nhận, giúp đỡ những người Ưu tư ở ngoài kia và dành cho họ một sự tôn trọng đúng mực, không lấy khuyết điểm của họ ra để đùa giỡn, trêu ghẹo. Các bậc cha mẹ, các thầy cô giáo, tôi cũng mong rằng khi mọi người thấy trẻ thích ở một mình, ít gần gũi bạn bè, điều đầu tiên nói không phải là "Đừng ngồi im thế, phải chơi thân với các bạn chứ" mà là "Con yên tâm, chúng ta sẽ luôn ở bên con"

Tác giả: Phương Nguyễn

Kết bạn và theo dõi facebook của tác giả tại link: https://www.facebook.com/hobao.phuong.1

--------------------------------

Bạn đam mê viết lách, nhận giải thưởng (tổng trị giá 22 triệu VNĐ / tháng, sách, chứng nhận Social Impact Awards) và muốn được tạo thương hiệu cá nhân tới hàng triệu người trong cộng đồng của YBOX.VN? Xem chi tiết tại link: http://bit.ly/TrietHocTuoiTre-Info 

(*) Bản quyền bài viết thuộc về Cuộc thi Triết học Tuổi trẻ do Ybox đồng sáng lập và tổ chức. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là "Tên tác giả - Nguồn: Triết Học Tuổi Trẻ". Các bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ