Ở bài viết này cho phép mình không bàn đến những vấn đề vĩ mô như đầu tư chứng khoán, bất động sản hay bạn sinh ra đã có sẵn vài trăm triệu trong sổ tiết kiệm rồi. Mình xin bàn về “những đứa trẻ sinh ra trong hoàn cảnh bình thường hoặc khó khăn như đại đa số các gia đình ở Việt Nam thì nên đầu tư hay tiết kiệm ở tuổi 20 nhé. Bài viết này, mình cũng dành cho các bé vừa thi Đại học xong và chưa biết phải làm gì tiếp theo khi phải thay đổi môi trường học tập và sinh hoạt đột ngột như những gì mình từng trải nghiệm 3 năm trước.

Mình sẽ đưa ra một bài toán nhé: Bạn là sinh viên chưa có việc làm mỗi tháng được gia đình gửi lên 2-3 triệu đồng tiền ăn ở, sinh hoạt, hoặc thậm chí bạn đã có một công việc làm thêm và có một mức thu nhập từ việc làm thêm nhất định bạn sẽ chọn tiết kiệm bằng việc ăn mỳ tôm qua ngày, không giao du bạn bè, không mua sách về đọc, tối ngày trốn trong phòng hay dùng số tiền đó để đầu tư vào phát triển bản thân và trải nghiệm ở độ tuổi 20?

Với riêng mình, tiết kiệm là một việc làm rất tốt, đặc biệt khi hoàn cảnh gia đình bạn khó khăn, không có đủ tiền để trang trải việc học tập và sinh hoạt của bạn ở cái đất Sài Gòn này. Tuy nhiên điều đó không có nghĩa là bạn phải trải nghiệm cách sống túng thiếu để góp nhặt một ít tiền cho hiện tại và không có giá trị lâu dài cho bản thân và cả gia đình bạn. Thay vào đó tại sao bạn không đầu tư số tiền ít ỏi đó vào bản thân hay các mối quan hệ, những thứ sẽ mang đến giá trị lâu dài và có thể giúp bạn kiếm lại gấp vài trăm lần như thế?

Ở bài viết này, mình không chỉ muốn đề cập đến tiền vì tuổi 20 ngoài tiền thì còn rất nhiều thứ để đầu tư nữa. Hãy nghĩ xa hơn một chút, đừng chui rút trong cái vỏ bọc “mình nghèo lắm, tiền đâu mà đầu tư cái này cái nọ”. Bạn sẽ tiếp tục nghèo cả về vật chất lẫn tinh thần với cái suy nghĩ thiển cận đó hồi nào không hay đấy. Nói đi cũng phải nói lại, nếu muốn đầu tư mà không biết nên đầu tư vào cái gì cũng bằng không đúng không? Nhưng yên tâm đi, mình sẽ mang đến cho bạn những gợi ý hay ho về những thứ bạn nên đầu tư ở độ tuổi 20 để có một cuộc sống trọn vẹn và ý nghĩa hơn nhé.

1.     1. Đầu tư vào trải nghiệm

Một câu hỏi nan giải đặt ra ở đây chính là: “Tuổi 20 nên đầu tư vào trải nghiệm hay kinh nghiệm.” Câu trả lời của mình là cả hai, vì chúng cần đi cùng và bổ sung cho nhau.

-        Đầu tư vào các chuyến đi: Dạo này mình thường thấy một câu rất hài hước trên facebook như này:

“Chưa kiếm ra tiền mà cũng bày đặt đòi xách ba lô lên và đi, mơ à?”

Mình hoàn toàn không đồng ý với ý kiến trên, bởi “đi” ở đây không nhất thiết bạn phải xách ba lô lên để đi những nơi đắt đỏ như Dubai, Bali… mà bạn có thể bắt đầu những chuyến đi vòng quanh nơi mình sống, có những nơi hoàn toàn miễn phí vẫn có thể khiến bạn có những trải nghiệm mới mẻ và hiểu thêm về văn hoá và những con người mới. Nếu bạn không phải những thanh niên “phải đi” đến những nơi người khác đến để check-in cho bằng người ta thì chuyến đi dù xa hay gần đều có thể giúp bạn trưởng thành hơn và học hỏi những điều thú vị trong cuộc sống. Đừng vì chưa có tiền mà nằm ủ rũ ở nhà không dám đi đâu cả, bây giờ bạn chưa có tiền không có nghĩa là sau này cũng không. Cứ nằm đó, không đi đâu hết, bạn nghi tiền nó có chân tự chạy đến bạn à? Tuổi trẻ có được bao nhiêu năm, đợi đến khi bạn có tiền có khi bạn đã không còn đủ sức khoẻ để trải nghiệm nữa rồi. Vì thế, ở độ tuổi 20 chúng ta nên đầu tư nhiều vào trải nghiệm, từng chút một, có thể đi vòng quanh Sài Gòn, các tỉnh lân cận, và những nơi khác… đừng đợi đến khi hoàn hảo vì “không có thời điểm nào là hoàn hảo nếu bạn không bắt đầu cả.”

-        Đi tình nguyện cũng là một dạng đầu tư: Không phải tự nhiên mà trong những năm gần đây các trường Đại học đều đưa mục “Ngày tình nguyện” vào việc xét tốt nghiệp của sinh viên. Có nhiều bạn phân nàn về điều kiện “vô lý” này vì họ cho rằng “đi tình nguyện vừa tốn thời gian vừa tốn tiền bạc”. Riêng mình không nghĩ vậy, thật sự mà nói không ai rảnh bằng sinh viên đại học luôn, trong khi đó chúng ta vẫn cứ nằm đó phàn nàn không có thời gian đi tình nguyện nhưng lại có thừa thời gian lướt mạng xã hội, xem phim, phán xét người khác… Đi tình nguyện thực sự rất có ý nghĩa, khi chúng ta, những người trẻ có thể đến giúp đỡ và san sẻ khó khăn với những người dân nghèo ở vùng sâu vùng xa, những người già neo đơn không nơi nương tựa, những đứa trẻ mồ côi hay đi dọn rác, trồng cây gây rừng góp phần bảo vệ môi trường. Đồng thời, tích luỹ cho mình những kĩ năng sống cần thiết như kỹ năng giao tiếp, giải quyết vấn đề hay đơn giản là có cho mình một tấm lòng nhân ái, sẵn sàng giúp đỡ mọi người xung quanh. Nhưng nói đi cũng phải nói lại, bạn phải đi tình nguyện với một tinh thần tự nguyện thì điều đó mới thật sự có ý nghĩa chứ đừng đi theo kiểu bạn bị bắt ép hay nghĩa vụ phải hoàn thành để ra trường.

Riêng mình, thời sinh viên mình đi tình nguyện rất nhiều, cũng không để ý nhiều lắm đến cái quy định phải đủ bao nhiêu ngày để ra trường, dù thật sự lúc đầu nghe quy định mình cũng khá bức xúc vì cái gọi là “Đi tình nguyện nhưng bắt buộc đủ số ngày quy định” thay vì “Đi tình nguyện vì tinh thần tự nguyện". Ba năm đại học, mình đã đi trên dưới hơn chục chương trình tình nguyện của các câu lạc bộ trong trường và các chương trình của toàn thành phố và thật sự đã trải nghiệm được những điều rất ý nghĩa. Có thể kể ra một vài chương trình lớn như Giờ Trái Đất Việt Nam, Chạy vì Trái tim, Đường chạy nghị lực,.. Mình hay nói vui là:

“Năm nhất, năm hai rảnh quá thì đi tình nguyện đi, đừng có nằm đó mà phàn nàn về cuộc sống nữa, không có ích gì đâu!”

2.     2. Đầu tư vào kinh nghiệm

Qua đến vấn đề này, chắc chắn sẽ có nhiều bạn hỏi: “Kêu đầu tư vào trải nghiệm rồi thời gian đâu mà đầu tư vào kinh nghiệm nữa?” Nói thật, ngoài thời gian ăn, ngủ và đi học thì chúng ta còn quá nhiều thời gian rảnh, hãy thôi lừa dối bản thân mình đi, bạn không bận như bạn nghĩ đâu. Nếu biết cách sắp xếp thời gian hợp lý bạn hoàn toàn có thể cân bằng giữa việc đầu tư vào trải nghiệm và kinh nghiệm, thậm chí nhiều việc khác nữa. Mình từng là một đứa không biết sắp xếp thời gian và luôn thấy mình bận, nhưng mình đã thay đổi để cân bằng cuộc sống, mình đã làm được thì chắc chắn bạn cũng làm được, chúng ta giống nhau mà đúng không? Vậy chúng ta nên đầu tư vào kinh nghiệm bằng cách nào:

-        Đi làm thêm: Ở cái tuổi 20, nếu bạn vẫn đang mơ mộng một cuộc sống màu hồng khi ở Sài Gòn thì có lẽ bạn nên thử đi làm thêm. Chỉ đến khi nhận được và cú tát “sấp mặt" từ xã hội bạn mới nhận ra đến lúc mình cần trưởng thành.

“Cuộc sống này có rất nhiều màu sắc, không phải chỉ có màu hồng như bạn nghĩ, chỉ là do bạn chưa có cơ hội chiêm ngưỡng mà thôi.”

Vậy tại sao mình lại khuyên bạn nên đi làm thêm ở cái tuổi 20, phải chăng đang “xúi bậy”. Không đâu nha, việc làm thêm, thậm chí làm không lương cũng sẽ cho bạn rất nhiều kinh nghiệm từ nhiều lĩnh vực khác nhau trong cuộc sống mà có thể sau này bạn có tiền cũng không thể nào mua được. Có nhiều người cho rằng “Sài Gòn rất nguy hiểm”, mới 20 tuổi đầu thi lo tập trung học hành đi, ra ngoài xã hội sớm sẽ dễ bị dinh vào lừa đảo, tệ nạn các thể loại. Nhưng thực sự thì không phải bây giờ thì sẽ là bao giờ, đợi đến khi học hết Đại học mới ra đời hay lại về nhà với mẹ? Thật sự thì xã hội chúng ta đang sống vẫn đang đầy rẫy những nguy hiểm không riêng gì Sài Gòn và hành trình trưởng thành của chúng ta phải đi từ việc vượt qua khó khăn, gian khổ mà có được kinh nghiệm chứ không phải đợi người khác trải sẵn thảm đỏ đâu. Nếu bạn không bắt đầu trải nghiệm những điều trên ở cái tuổi 20 thì sớm hay muộn gì bạn cũng sẽ trải qua điều đó nhưng với một sự chênh vênh hơn, khi cầm tấm bằng Đại học nhưng không biết đi tìm việc ở đâu, đường Sài Gòn thế nào, mình sẽ đi về đâu?

Riêng mình đã bắt đầu đi làm thêm từ năm nhất Đại học, trải qua rất nhiều công việc, vất vả có, nhàn hạ cũng có và mình hoàn toàn không hối hận về những quyết định trên. Có thể kể ra một số việc mình từng làm qua như nhân viên phục vụ nhà hàng, Promotion girl cho một nhãn hàng máy lọc nước cao cấp, nhân viên sắp xếp và trưng bày sản phẩm ở các siêu thị, tổ chức sự kiện, bán sách, nhân viên tư vấn ở trung tâm gia sư… Gần đây mình lại thử sức với công việc viết lách và sáng tạo nội dung khi tạo Blog và làm cộng tác viên cho một vài dự án. Hiện tại, mình đang làm công việc Thực tập sinh kế toán  theo đúng chuyên ngành của mình để củng cố những kiến thức được học ở trường và học hỏi thêm những kinh nghiệm thực tế thông qua việc tiếp xúc trực tiếp với hoá đơn, chứng từ thanh toán quốc tế,các thiết bị văn phòng và phần mềm kế toán. Mình hay nói vui là đây là “công việc trên trời rơi xuống” khi mình mới nộp CV lúc 9h tối hôm trước thì 9h sáng hôm sau được gọi đi làm fulltime và có lương luôn. Mình đã từng nghĩ sẽ vất vả để kiếm việc đúng chuyên ngành lắm đây, nhưng thực sự không phải như vậy, nó hoàn toàn phụ thuộc vào khả năng và thai độ của bạn mà thôi.

Thực sự mà nói mình khá may mắn khi chưa từng trải qua những công việc “không lương” hay đa cấp như nhiều người vẫn dè chừng, có lẽ do mình “an toàn” quá chăng? Thật sự thì không phải như vậy, việc có lương hay không hoàn toàn phụ thuộc vào cách bạn định vị bản thân mình và việc có bị dính đa cấp hay không phụ thuộc hoàn toàn vào giá trị sống bạn đặt ra cho mình, đừng hoang tưởng về việc sẽ có đa cấp đến nắm áo bạn vào ổ của chúng, có chăng do bạn tự đâm đầu vào và không thể tự thoát ra mà thôi. Nói đi cũng nói lại, nếu bắt đầu việc làm thêm từ độ tuổi 20, ngoài việc dấn thân bạn còn cần phải cẩn thận và cảnh giác tranh vướng phải những trải nghiệm không tốt đấy nhé, dù sao thì phòng bệnh vẫn hơn là chữa bệnh mà đúng không?

-        Tham gia các câu lạc bộ, đội nhóm, các tổ chức hoạt động vì cộng đồng: Không còn gì bằng khi thời sinh viên bạn tìm được một ngồi nhà thứ hai để rèn luyện kĩ năng và chia sẻ những tâm tư tình cảm và những khó khăn trong cuộc sống đúng không? Nếu không muốn cuộc sống sinh viên trôi qua một cách tẻ nhạt, thì hãy cân nhắc tìm cho mình một câu lạc bộ, đội nhóm và gắn bó hết mình với nó nhé. Mình chắc chắn những kinh nghiệm và kỹ năng bạn học được sẽ không bao giờ là thừa đối với sự nghiệp sau này của bạn đâu.

Riêng mình, thời sinh viên mình đã tham gia vào một câu lạc bộ học thuật của Khoa, nơi giúp mình có thêm nhiều trải nghiệm và rèn luyện những kỹ năng cần thiết cho sự nghiệp sau này. Bên cạnh đó, việc trở thành Phó chủ nhiệm Câu lạc bộ đã giúp mình biết sắp xếp thời gian, biết làm việc vì lợi ích chung và kĩ năng lãnh đạo… những điều chắc chắn các bạn không tham gia Câu lạc bộ sẽ không bao giờ có cơ hội trải nghiệm được.

3.    3.  Đầu tư vào các mối quan hệ

-        Có thể ở tầm tuổi “mới chuyển từ con nít sang học làm người lớn” bạn sẽ chưa thật sự cảm nhận được tầm quan trọng của các mối quan hệ xung quanh mình. Tuy nhiên, những năm 20 tuổi là khoảng thời gian tốt nhất để bạn tìm ra những mối quan hệ thật sự và có thể gắn bó lâu dài. Có lẽ đến bây giờ thì bạn cũng không cần thiết phải có quá nhiều bạn bè nhưng đó phải là những mối quan hệ “sâu” và “tích cực”, những người có thể hết lòng chia sẻ và giúp đỡ lẫn nhau, những người có thể mang đến động lực và những điều tích cực đến cuộc sống của bạn chứ không phải có bạn để thỉnh thoảng đi chơi, hang-out, chill các kiểu như lúc trước nữa. Hãy đầu tư vào những người thực sự phù hợp và bạn có thể là chính mình trong mối quan hệ đó. Đồng thời cũng hãy học cách thoải mái với việc phải chào tạm biệt những mối quan hệ không thực sự của mình ở cái độ tuổi 20 khá chênh vênh và vô định này. Bạn cũng đừng ngần ngại kết thân với những người giỏi hơn mình hay các anh chị khoá trên, sự thật thì những người giỏi không bao giờ khinh thường hay đánh giá bạn đâu, chỉ những người tệ hơn bạn mới làm những việc điên rồ đó nên cứ yên tâm nhé. Nhưng nói đi thì phải nói lại, bạn phải là người như thế nào thì mới khiến những người giỏi hơn muốn kết thân với bạn, nên bên cạnh việc tìm các mối quan hệ thì cũng phải biết đầu tư vào phát triển chính bản thân mình đấy nhé!

-        À còn một mối quan hệ quan trọng nữa là mối quan hệ tình yêu: Đây là một việc rất cần thiết nhưng không phải là bắt buộc, nên cứ bình tĩnh tìm cho mình một người thật sự phù hợp và xứng đáng với bạn đấy nhé. Đừng vì thất bại trong tình yêu mà không dám yêu nữa hay cũng đừng vì một người không yêu mình mà đòi sống đòi chết, thế giới còn rất nhiều người tốt và những điều tốt đẹp đang chờ đợi bạn ngoài kia kia!

“Mindset” của chúng ta sẽ thay đổi vào từng thời điểm, không phải cái mình quyết định ở một thời điểm sẽ là mãi mãi, vì sau này mình sẽ thay đổi suy nghĩ đó. Không có tình yêu, bạn sẽ không chết đâu!" (Ngô Thanh Vân)

4.     4. Đầu tư vào kiến thức, kỹ năng

-        Đầu tư vào việc học chính khóa ở trường:

 “Học không phải là con đường duy nhất đến với thành công và cuộc sống hạnh phúc hơn nhưng là con đường ngắn nhất và vững chắc nhất.”

Trong những năm 20 tuổi hãy đầu tư vào việc học của mình một cách tử tế, vì thật sự mà nói đó mới chính là việc mà bạn phải hoàn thành tốt nhất trong giai đoạn này. Ai nói bằng cấp không quan trọng, điểm GPA không quan trọng thì mình không tin, bởi không ai mà có kiến thức vững chắc mà không biết làm gì cả. Vì thế hãy thôi bài ca “thực hành quan trọng hơn kiến thức" đi, cả hai đều quan trọng, nếu không tin thì hãy thử đi, mình dám cá không nhà tuyển dụng nào lại không thích một người có GPA trên 8.0 với kinh nghiệm hơn là một người có GPA 6.0 cũng với kinh nghiệm như vậy thôi.

-        Tham gia các khoa học kỹ năng và các cuộc thi: Nếu như bạn nghĩ việc này chỉ dành cho những đứa rảnh rỗi, thích nổi tiếng, thích khoe khoang thì bạn lầm rồi. Không một kỹ năng nào là thừa cả, một người có cho mình kỹ năng lãnh đạo, quản lý thời gian, giao tiếp, kỹ năng làm việc nhóm, suy nghĩ đa chiều… sẽ là một người làm việc năng suất hơn gấp nhiều lần những người chỉ có mỗi kiến thức thôi, mà thậm chí nếu bạn không có kiến thức nữa thì bạn sẽ thực sự không có một chỗ đứng nào trong một xã hội đang phát triển không ngừng như hiện tại. Bên cạnh đó, bạn nên dành thời gian tham gia các cuộc thi để tự kiểm tra năng lực của bản thân cũng như gặp những người giỏi hơn mình, đừng biến mình thành “một con ếch ngồi đáy giếng”, cứ tưởng mình hơn người thật ra mình chẳng bằng ai.

-        Đầu tư vào việc đọc sách: Mình khá hối tiếc khi không nhận ra tầm quan trọng của việc đọc sách sớm hơn, nhưng cũng may mắn là mình đã nhận ra ở cái tuổi 20 này. Sách là một kho tàng trí thức của nhân loại chứa đựng tất cả những gì bạn chưa biết từ văn hoá, kinh tế, xã hội đến giao dục, phát triển bản thân. Khi gặp bất cứ vấn đề nào trong cuộc sống dường như đều có ít nhất một quyển sách giúp bạn giải quyết được vấn đề đó. Bên cạnh đó, đọc sách còn giúp bạn khám phá ra chính con người mình và tìềm năng tiềm ẩn chưa được khai thác của chính bạn. Vì thế khi còn trẻ, hãy đầu tư thời gian vào việc đọc sách, “bạn có thể bận với tất cả mọi thứ nhưng đừng tỏ ra bận với tương lai của chính mình nhé.”

-        Đầu tư vào các kỹ năng giúp bạn phát triển óc sáng tạo: Trong thời đại công nghệ số hiện tại, dường như hai chữ sáng tạo đã dần biến thành hai chữ “hái ra tiền” với những công việc như sáng tạo nội dung, digital marketing, graphic design, thiết kế các nền tảng công nghệ… Chính vì thế, nếu có thời gian và điều kiện hãy đầu tư vào việc tựu học những kỹ năng cần thiết liên quan đến các công việc đòi hỏi sự sáng tạo này nhé.

-        Đầu tư vào các kỹ năng sinh tồn: Bạn có thể không biết gì cả nhưng phải biết cách sống một cách độc lập, có thời gian rảnh hãy học các kỹ năng sinh tồn cơ bản như lái xe, nấu ăn, bơi lội, sửa chữa các vật dụng cơ bản trong nhà…

Mình biết không ai là hoàn hảo cả nhưng mình vẫn đang cố gắng học hỏi thêm những kỹ năng cần thiết trong cuộc sống từng chút một. Nếu bạn cũng nhận ra tầm quan trọng của những kỹ năng kể trên thì hãy cùng mình nỗ lực hơn nữa để ngày một tốt hơn từng ngày nhé.

5.     5. Đầu tư vào những thứ thật sự cần thiết.

“Bạn không có quá nhiều tiền để mua những thứ rẻ tiền” (Trích Giới hạn của bạn chỉ là xuất phát điểm của tôi)

Thực sự vậy, bạn không có quá nhiều tiền để đầu tư vào những món đồ rẻ tiền “lỡ cỡ”, dùng một hai ngày là hư hỏng lại phải tốn tiền sửa chữa. Lấy ví dụ từ chính bản thân mình: Lúc trước mình cứ nghĩ, mới là sinh viên thôi, phải tiết kiệm, lại sợ Sài Gòn cướp giật các kiểu nên mình quyết định mua xe máy cũ thay vì mua xe mới, giờ nghĩ lại không hiểu sao lúc đó mình lại bị “hâm” như vậy. Giờ thì mỗi năm cứ phải tốn thời gian và tiền bạc để đi sửa mà bỏ đi cũng không được mình mới nhận ra tầm quan trọng của việc đầu tư vào những vật dụng cần thiết hằng ngày.

“Đừng vì tiết kiệm mà mua một chiếc điện thoại 16GB hay một chiếc laptop nặng vài Kg và rồi vác đi không nổi.”

Thật sự là vậy, nếu chưa đủ tiền thì chịu khó để dành thêm một chút để mua những món đồ khiến bạn hài lòng và có thể sử dụng lâu dài chứ đừng mua bừa cho có rồi hối hận không kịp đấy nhé.

Trên đây là tất cả những điều mình đã rút ra sau hơn ba năm trải nghiệm ở cái đất Sài Gòn “phồn hoa đô hội" này. Tuổi 20 thật sự bạn nên dành thời gian và tiền bạc để đầu tư vào tương lai của chính mình vì không còn thời điểm nào thích hợp hơn nữa đâu. Đừng đợi đến khi bạn ra trường mới nghĩ đến việc đó, vì lúc đó bạn sẽ bị cuốn vào vòng xoáy cơm, áo, gạo, tiền làm gì có tâm trạng nữa đúng không. Vì thế, ngay lúc này hãy chuẩn bị thật tốt cho tương lai tươi sáng sáng của chính mình hay đơn giản chỉ là chuẩn bị cho việc không bị xã hội nhấn chim khi mới lơ ngơ ra trường bạn nhé!

Tác Giả: Huỳnh Thị Diễm Thy, Content Creator 

Kết bạn và theo dõi facebook của tác giả tại link: https://www.facebook.com/huynh.thy.71

--------------------------------

Bạn đam mê viết lách, nhận giải thưởng (tổng trị giá 21 triệu VNĐ / tháng, sách, chứng nhận Social Impact Awards) và muốn được tạo thương hiệu cá nhân tới hàng triệu người trong cộng đồng của YBOX.VN? Xem chi tiết tại link: http://bit.ly/TrietHocTuoiTre-Info

(*) Bản quyền bài viết thuộc về Cuộc thi Triết học Tuổi trẻ do Ybox đồng sáng lập và tổ chức. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là "Tên tác giả - Nguồn: Triết Học Tuổi Trẻ". Các bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.