Ngày xửa ngày xưa, ở một vùng đất xa xôi, có một con quái vật vô danh sinh sống. Con quái vật rất muốn có một cái tên, nên nó quyết định lên đường đi tìm một cái tên cho mình. Nhưng thế giới quá rộng lớn, con quái vật tự chia bản thân thành hai và đi trên hai hành trình riêng biệt. Một con đi về phía Đông, còn con kia đi về phía Tây.

Con quái vật đi về phía Đông gặp một ngôi làng. Ở đó, có một thợ rèn tên Otto sống tại lối vào của làng. Nó hứa hẹn Otto rằng nếu ông cho nó cái tên của mình, nó sẽ biến ông thành người mạnh nhất làng bằng cách chui vào bên trong cơ thể và ông đã đồng ý. Sau khi chui vào bên trong Otto, con quái vật đã giữ lời hứa của mình. Nhưng không lâu sau đó, con quái vật vì đói khát mà đã ăn sạch Otto từ trong ra ngoài. Một lần nữa, nó lại là một con quái vật không tên. 

Tiếp theo, nó trở thành Hans, người thợ đóng giày và sau đó là Thomas, một người thợ săn. Tuy nhiên, một lần nữa, nó lại trở về thành một con quái vật không tên. Nó quyết định đến một lâu đài để tiếp tục tìm kiếm cái tên cho mình, và nó đã gặp hoàng tử ốm yếu của lâu đài. Nó vẫn dùng lời hứa ngọt ngào như đã nói với những người trước đó và cậu bé vẫn như những con người kia, đồng ý với giao kèo của con quái vật. 

Vua cha rất mừng vì hoàng tử đã khoẻ mạnh và con quái vật cũng vui vì nó đã tìm được một cái tên đẹp đẽ cho mình, đồng thời cũng kiềm chế cơn đói của mình lâu hơn lúc trước vì cuộc sống trong lâu đài khiến nó hài lòng. Ngày qua ngày, bất chấp cơn đói ngày càng lớn, con quái vật vẫn ở lại bên trong cậu bé. Nhưng cuối cùng, cơn đói trở nên quá lớn. Cuối cùng, nó nuốt chửng nhà vua và tất cả các quan hầu, nhưng lần này nó không ăn cậu bé mà vẫn ở lại bên trong. Lâu đài trở nên cô đơn và lạnh lẽo khi không còn ai, vì thế mà con quái vật trong hình hài cậu bé tiếp tục lên đường. Và rồi một ngày nọ, cậu bé gặp lại con quái vật đã đi về phía Tây. Nó hí hửng khoe với đối phương rằng bản thân đã có một cái tên nhưng con quái vật đi về hướng Tây trả lời rằng: "Ai cần một cái tên chứ? Tôi hoàn toàn hài lòng khi không có tên. Dù sao thì chúng ta cũng chỉ là những con quái vật vô danh." Và, cậu bé nuốt chửng con quái vật đi về phía Tây.

Giờ thì con quái vật đã có một cái tên như mong muốn của mình, nhưng tiếc thật, không còn ai để gọi nó bằng cái tên nữa. Thật đáng tiếc, vì Johan là một cái tên tuyệt vời như vậy mà.

Năm 1994, sau những thành công nhất định trong ngành công nghiệp manga Nhật Bản với các tác phẩm thể loại hài hước, lãng mạn như “Yawara!”, “Master Keaton”. Naoki Urasawa quyết định thử thách bản thân với việc chuyển sang một hướng đi mới với việc sáng tác một tác phẩm khác biệt hoàn toàn so với những tác phẩm mà ông đã sáng tác trước đó. Một tác phẩm với thể loại: trinh thám, tâm lý và kinh dị mang bối cảnh Châu Âu sau thời kì chiến tranh lạnh đầy nét căng thẳng và u ám. Một tác phẩm mà độc giả có thể chiêm nghiệm về đạo đức, nhân tính của một con người xuyên suốt mạch truyện. Và đó chính là Monster, một tác phẩm trinh thám ly kỳ, một bức tranh phác hoạ sự phức tạp về đạo đức, tâm lý và bản chất con người.

Monster là câu chuyện về Tiến sĩ Kenzo Tenma, một bác sĩ phẫu thuật tài năng làm việc tại Đức. Cuộc đời anh thay đổi khi Tenma quyết định cứu mạng Johan Liebert, một cậu bé bị bắn vào đầu thay vì ngài thị trưởng. Hành động này dẫn đến việc Tenma bị hủy hoại sự nghiệp, mất đi vị thế trong xã hội và vị hôn thê của mình. Nhưng, đứa trẻ mà anh đã cứu khi ấy lại trở thành một kẻ giết người hàng loạt với khả năng thao túng tâm lý đáng sợ sau khi lớn lên. Nhận ra bản thân đã cứu sống một con quái vật máu lạnh, Tenma quyết định tìm kiếm và ngăn chặn Johan để chuộc lại lỗi lầm dù cho cuộc hành trình ấy gặp rất nhiều khó khăn. 

Lớn lên ở Kinderheim 511, một trại trẻ mồ côi khét tiếng với việc vi phạm nhân quyền và thực hiện một số thí nghiệm vô nhân đạo trên cơ thể trẻ em nhằm phục vụ cho mục đích chính trị và quân sự. Nhưng có lẽ những chính phủ đã không ngờ rằng, chính điều bất nhân tính này đã tạo ra những con quái vật thật sự. Những đứa trẻ sống ở Kinderheim 511 bị những Chính Phủ tẩy não, khiến chúng quên mất danh tính của thân, quên mất đi việc “mình là ai”, “tên của mình là gì?”giống như con quái vật vô danh trong câu truyện dân gian kể trên. Họ tước đi cảm xúc của những đứa trẻ để khiến chúng trở thành một con người vô cảm, khiến chúng mất đi phần “người” bên trong một con người, tất cả đều vì tạo ra một người lính hoàn hảo, một công cụ chiến tranh. 

Johan Liebert cũng không phải ngoại lệ, hắn bị đem ra làm thí nghiệm, bị đối xử vô nhân tính khi chỉ mới là một đứa trẻ. Với quá khứ đầy bi thương như thế, hắn chưa bao giờ nhận được tình yêu từ bất kì ai và luôn phải sống trong sự mơ hồ về sự tồn tại của bản thân mình. Chính cái tên Johan Liebert đó cũng chỉ là một danh xưng tạm bợ, đó là lí do mà hắn ta luôn tìm kiếm giá trị cho bản thân, luôn tìm kiếm một cái tên cho chính mình và cố gắng tìm kiếm sự giải thoát khỏi những ám ảnh và bi kịch. Điều duy nhất mà hắn có chính là người em gái song sinh của mình - Anna Liebert. Sự xuất hiện của cô cũng là điều để nội tâm Johan được bộc lộ nhiều hơn. Mặc dù ngay từ đầu, Anna đã được sắp đặt để trở thành "Quái vật" vì cô là người thực sự chịu đựng các cuộc thí nghiệm nhưng Anna lại không trở thành một con quái vật như người anh của mình. Nhưng tại sao điều đó không xảy ra? Tình yêu và sự hy sinh của Johan là điều đã giúp Anna thoát ra khỏi bóng tối mà Johan đã bị sa lầy trước đó. Hắn sẵn sàng vấy bẩn bàn tay để che chắn cho cô, hắn quyết định để cô lại cho cha mẹ nuôi của cô chăm sóc, dù biết rằng cô cần phải quên anh để chữa lành vết thương tâm lí. Johan hết lần này đến lần khác chọn Anna thay vì bản thân, hắn chọn trở thành cái bóng của Anna, lựa chọn đánh mất sự gắn bó duy nhất với cuộc sống, sự tồn tại vốn đã suy yếu của mình để giúp Anna có cuộc sống tốt hơn. Một người không bao giờ thấy được ánh sáng liệu có biết được điều gì là đúng và điều gì là sai? Nhưng nếu Johan biết được thì hắn có quan tâm đến điều đó không? Đương nhiên, câu trả lời sẽ luôn là không, sự lệch lạc về suy nghĩ đã khiến tình thương hắn dành cho em gái biến thành một nỗi ám ảnh khó tả thành lời, và khi tình thương biến thành một nỗi ám ảnh, nó đã không còn là một thứ tình cảm.

Trong câu chuyện dân gian được Naoki lồng ghép trong tác phẩm của mình, “The Nameless Monster”, có hai con quái vật vô danh, một con đi về hướng Đông có tên của cậu bé cuối cùng mà nó quyết định trú ngụ ở bên trong, Johan. Trong khi con đi về hướng Tây lại không như vậy, nó không bị ám ảnh bởi việc tìm kiếm cho mình một cái tên hay sự xác nhận cho việc tồn tại của bản thân. Nó tiếp tục trên con đường của mình và hài lòng về cuộc sống nó đã chọn, vì dù gì nó cũng chỉ là con quái vật vô danh chẳng phải sao? Cuối cùng khi cả hai gặp lại, con quái vật đi về hướng Đông đã nuốt chửng nửa kia của mình, để rồi không còn ai gọi nó bằng cái tên nó mới có được nữa. Và trong mạch truyện chính, Johan cũng thường được các nhân vật gọi bằng danh xưng “quái vật” mà không phải tên của hắn hay bất kì cái tên nào. Anna, người em gái song sinh của hắn, cũng là một người vô danh khi cái tên của cô cũng chẳng phải tên thật. Một sự trùng hợp lạ kỳ nhỉ? Tuy nhiên, Johan mới thật sự trở thành một con quái vật ở hiện thực khi hắn nghe Anna kể về những gì cô đã trải qua ở biệt thự Red Rose, hắn đã dựa vào những trải nghiệm của cô và biến nó thành của riêng mình, như thể Johan là mới là người trải qua cuộc sống ở biệt thự đó. Hắn đã biến thành Anna, nuốt chửng đứa em gái của mình. Vậy, Johan là con quái vật hay không phải là con quái vật? Johan đâu phải là tên thật, nhưng mà cuối cùng con quái vật lấy tên là Johan. 

Chủ Nghĩa Hư Vô, hay còn được gọi là Nihilism, là một triết lý tầm thường hóa mọi giá trị và ý nghĩa của cuộc sống. Đối với những người theo chủ nghĩa hư vô, cuộc sống là không có ý nghĩa. Mọi hành động, mọi sự đau khổ, mọi cảm xúc từ tốt đến xấu, hoàn toàn không có ý nghĩa và vô nghĩa. Vì thế mà có một số người thường bị nhầm lẫn chủ nghĩa hư vô với sự bi quan, nhưng chúng hoàn toàn khác nhau! Người bi quan có niềm tin vào kết quả tồi tệ nhất. Họ có một cái nhìn xấu đi về thế giới và thường chỉ nhìn thấy những điều tiêu cực trong cuộc sống, vì họ tin rằng, cuối cùng, cái ác sẽ luôn chiến thắng trước cái thiện. Trong khi những người theo chủ nghĩa hư vô thì lại không tin vào bất cứ điều gì. Họ không tin rằng có cái ác trong thế giới, cũng không tin rằng có cái thiện trong thế giới. Trong tâm trí của người chủ nghĩa hư vô, thế giới chỉ đơn giản là tồn tại và đạo đức chỉ là do con người tạo ra. Vì vậy mà cái xấu, cái tốt đối với họ cũng chỉ là vô nghĩa.

Monster, tương tự, bộ truyện cũng tồn tại một nhân vật chối bỏ mọi giá trị đạo đức và ý nghĩa cuộc sống, đó chính là Johan Liebert - một con người điển hình của chủ nghĩa hư vô, hắn không tìm kiếm sự cứu rỗi từ bất kì ai hay mục đích trong cuộc sống của mình, mà hắn chỉ muốn chứng minh rằng cuộc sống vốn dĩ vô nghĩa và tàn nhẫn. Từ nhỏ, Johan đã trải qua những biến cố kinh hoàng, dẫn đến việc hắn phát triển một quan niệm méo mó và tiêu cực về cuộc sống. Hắn không tin vào bất kỳ điều gì trên cuộc đời này mà chỉ xem cuộc sống như một trò chơi vô nghĩa, kể cả đạo đức của một con người. Hắn tàn phá, huỷ hoại cuộc sống của người khác mà không hề chớp mắt, và thậm chí còn thao túng tâm lý của những người xung quanh để họ phục vụ cho những kế hoạch kinh khủng của mình. 

Ngay từ những diễn đầu tiên, tác giả đã cho chúng ta tự đặt ra câu hỏi về việc bình đẳng giữa người và người thông qua việc Tenma quyết định cứu Johan chứ không phải ngài thị trưởng có chức, có quyền. Cho đến hiện tại, đây vẫn là một câu hỏi nan giải và gây tranh cãi với nhiều người, và tác giả cũng đã thể hiện quan điểm của từng nhân vật trong bộ truyện đối với câu hỏi này. Ví dụ như, đối với Tenma, mọi sự sống đều có giá trị và bình đẳng như nhau. Nhưng đối với Johan Liebert, “hầu hết sự sống chỉ là những đốm sáng trong một góc của trái đất, biến mất trong nháy mắt”, và điều duy nhất bình đẳng đối với con người chính là cái chết. Hắn đặt ra các quy tắc dựa trên niềm tin của mình mà không quan nó có vi phạm đạo đức của một con người hay không, điều này càng khiến hắn giống như một phiên bản Ubermensch cực kỳ méo mó và tiêu cực. Hắn không những là một nhân vật luôn bị bao bọc trong sự đen tối và sự kinh khủng với tất cả những gì mà người ta có thể tưởng tượng tới, mà hắn còn là kẻ cố gắng mang những gì xấu xa nhất trong người khác thoát ra khỏi chiếc lồng giam giữ bên trong tâm trí. Johan Liebert chính là hiện thân nỗi sợ của con người, là hiện thân của niềm tin của Chủ Nghĩa Hư Vô kinh điển trong vũ trụ Manga Nhật Bản.

Monster thách thức người xem suy ngẫm về đạo đức và sự đúng sai, cái thiện cái ác trên cuộc sống này. Tác phẩm khai thác sâu vào sự tha hóa của hệ thống xã hội con người sau thời kỳ chiến tranh lạnh, sự bất công và sức hút mãnh liệt của quyền lực, địa vị, hay sự thiếu thốn tình cảm, sự hiện diện vô hình ảnh hưởng đến một con người lớn như thế nào thông qua Johan Liebert - con người chịu sự ảnh hưởng từ những điều đó nhiều nhất trong mạch truyện. Những điều mà ai cũng tưởng như có thể chịu đựng lại là điều làm nên con quái vật gây ra bao nỗi ám ảnh cho mọi người, và kể cả bản thân của chính nó. Từ những điều đó mà Monster đặt ra câu hỏi rằng “Liệu quái vật có thực sự sinh ra từ bản chất hay được tạo ra bởi hoàn cảnh xã hội?”

Điều thú vị hơn hết, Monster không chỉ là một câu chuyện về cuộc chiến giữa thiện và ác, mà còn là một bức tranh sâu sắc về nhân tính và sự lựa chọn của một con người. Việc bạn lựa chọn trở thành một Tenma, Grimmer hay Johan thì đó đều là quyết định ở bạn. Đối với thế hệ trẻ ngày nay, tác phẩm này nhắc nhở rằng dù ở trong hoàn cảnh tăm tối đến đâu, chúng ta vẫn có khả năng tìm thấy ánh sáng và ý nghĩa trong cuộc sống. 

Tác giả: Xuân An

--------------------------------

Bạn đam mê viết lách, nhận giải thưởng (tổng giá trị +15.000.000 VND/tháng, sách, chứng nhận Social Impact Awards) và muốn được tạo thương hiệu cá nhân tới hàng triệu người trong cộng đồng của YBOX.VN? Xem chi tiết tại link: http://bit.ly/TrietHocTuoiTre-Info

(*) Bản quyền bài viết thuộc về Cuộc thi Triết học Tuổi trẻ do Ybox đồng sáng lập và tổ chức. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là "Tên tác giả - Nguồn: Triết Học Tuổi Trẻ". Các bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.