Trong kinh doanh, hai yếu tố chủ chốt để làm nên một cuộc cải cách thành công là thời gian và tốc độ. Thế nhưng, không phải cứ chạy thật nhanh là được. Tất cả mọi công đoạn chuẩn bị cho một sản phẩm dịch vụ tung ra thị trường sẽ trở nên vô nghĩa nếu như ta không chạy đúng hướng. Nếu như cơ hội thị trường ta đang theo đuổi không có giá trị, hoặc là chơi không đúng sân, thì đúng là lãng phí thời gian, công sức và nguồn lực của tất cả mọi người. Vì vậy, tìm ra được những phương pháp chỉ dẫn giúp mọi doanh nghiệp xác định được thị trường tiềm năng nhất của mình nhưng cũng vẫn luôn chủ động, sẵn sàng đón nhận những hướng đi mới quả thật rất cần thiết. Và với tư duy đó, Where to play ra đời nhằm phục vụ nhu cầu tìm kiếm của mọi doanh nghiệp. Với mỗi bước đi, là một sự chỉ dẫn cụ thể không thể cụ thể hơn, hi vọng những startup trẻ, doanh nghiệp lâu năm đều sẽ tìm ra hướng đi “đắt giá” cho mình. 

Tổng quan về cuốn sách

Đây thật sự là một cuốn self-help trong kinh doanh và sẽ thật là sai sót lớn nếu như bạn, những người đang trên con đường tìm kiếm cơ hội kinh doanh bỏ qua. Xuyên suốt cả 5 phần trong cuốn sách, mục đích duy nhất là làm thế nào để cho tìm cho ra cơ hội thị trường mục tiêu của các nhà kinh doanh. Được triển khai theo một quy trình các bước để xây dựng kế hoạch nhận diện được “cuộc chơi”, hướng đi đúng trên con đường khởi nghiệp. Cuốn sách không chỉ đưa ra trải nghiệm thực tế, không chỉ là cuốn tự truyện truyền kinh nghiệm của những nhà khởi nghiệp thành công khi áp dụng những điều trong cuốn sách này đưa ra. Mà đơn giản là, các bước trong cuốn sách này, đã dựng sẵn một khung sườn kế hoạch, đã vẽ ra công cụ cho các doanh nghiệp sử dụng để phân tích chính xác con đường kinh doanh của mình ra sao. Nói có vẻ sẽ hơi quá, nhưng có thể hình dung như “ bưng đến tận miệng” cho tất cả nhà khởi nghiệp, chỉ cần đánh giá chính sản phẩm của mình để xác định thị trường tiềm năng. 

Bạn đang chạy đua đúng hướng?

Phần đầu tiên, bạn đọc sẽ hiểu được cơ bản về công cụ Điều hướng cơ hội thị trường. Bạn đọc sẽ nắm bắt được công cụ này, cụ thể ra thì nó mang lại cho các nhà sáng lập đạt được điều gì. Và với việc một quy trình có cấu trúc chặt chẽ và dễ áp dụng, người đọc sẽ trả lời được ba câu hỏi chính cần được xem xét khi lập chiến lược kinh doanh: (1) Có những cơ hội thị trường nào ngoài kia? (2) Đâu là những cơ hội thị trường hấp dẫn nhất? (3) Nên tập trung vào những cơ hội thị trường nào? 

Và từng bước trả lời các câu hỏi trên. Công cụ điều hướng cơ hội thị trường sẽ lý giải cho người đọc. Cái hay ở cuốn sách này, đó chính là bên cạnh việc định nghĩa, phân tích các bước của công cụ này là gì, thì tác giả đã xây dựng luôn một bộ khung worksheet đi kèm. Giúp bạn tìm ra câu trả lời tốt nhất và thể hiện kết quả mà bạn đã rút ra một cách trực quan, nhờ đó mà bạn sẽ dễ dàng tìm ra đúng “sân chơi” dành cho mình. 

3 bước chính của công cụ Điều hướng cơ hội thị trường này bao gồm: Nhóm cơ hội thị trường; biểu đồ Mức độ hấp dẫn và bảng tập trung linh hoạt.

Bước đầu tiên cần xem xét khi tiến hành tìm ra “sân chơi” của cuộc đời mình, xác định những cơ hội thị trường tiềm năng, mà theo bạn thấy có thể hiện thực hóa bằng nguồn lực và khả năng của mình. Cần nhận diện tối đa các cơ hội thị trường mà sản phẩm, dịch vụ của mình có thể tác động tới, có thể khai thác tiềm năng từ các thị trường đó để thúc đẩy sản phẩm của mình. Hãy liệt kê chúng. Đừng bỏ qua. Bởi mỗi cơ hội thị trường đều có sức hấp dẫn rất riêng. Có càng nhiều cơ hội thị trường giá trị, càng có cơ sở để tạo lập kế hoạch dự phòng hay tăng trưởng trong tương lai nếu kế hoạch chủ chốt không như ý muốn. Và đến đây, bạn cũng băn khoăn nên làm gì để cho ra Nhóm cơ hội thị trường đó đúng không? Đương nhiên, các tác giả đã trả lời cho bạn. Hãy xem xét năng lực cốt lõi của bạn có thể thực hiện những chức năng cơ bản gì, từ đó tìm thêm các cách ứng dụng khác dành cho các đối tượng khách hàng khác nhau. 

Tiếp đến là biểu đồ Mức độ hấp dẫn. Khi đã có trong tay một “túi” cơ hội thị trường, mà cái nào cũng đều có mức độ hấp dẫn khác nhau cả, thì bạn cần hiểu rõ giá trị của từng cơ hội. Vậy thì, biểu đồ Mức độ hấp dẫn này cho phép bạn đánh giá các cơ hội thị trường một cách trực quan sinh động, nhận biết đâu là các ưu nhược điểm, và so sánh chúng với nhau. Và tiềm năng và thử thách là hai yếu tố mà bạn cần xét đến để định vị vị trí của các phương án trên biểu đồ Mức độ hấp dẫn này. 

Cuối cùng thì cũng cần đưa ra quyết định. Bảng tập trung linh hoạt có nhiệm vụ phác họa Chiến lược tập trung linh hoạt với mục đích cân bằng giữa mức độ tập trung vào lựa chọn của mình và tính linh hoạt trong việc cởi mở với các cơ hội khác. Những cơ hội thị trường mà bạn quyết định để mở sẽ giúp bạn giảm thiểu rủi ro và gia tăng giá trị trong tương lai.  

Và vì là tập trung linh hoạt, nên sẽ không đơn thuần là tập trung vào cái trọng điểm, tiềm năng nhất và dốc hết toàn tập toàn lực vào nó. Mà bạn sẽ vẫn phải tiếp tục dựa trên Mức độ hấp dẫn và mức độ liên quan của các cơ hội khác để quyết định xem chúng có phù hợp để làm phương án dự phòng trong tương lai hay không. Điều này giúp cho các thị trường khác của bạn luôn trong trạng thái mở và sẵn sàng áp dụng khi thời cơ đến. 

Ba bước cho cơ hội thị trường đáng giá.

 Xác định các cơ hội thị trường tiềm năng không hề dễ. Công việc này đòi hỏi mỗi cá nhân khởi nghiệp phải có những kỹ năng phân tích, đánh giá nhất định. Ví dụ như đặt vấn đề, quan sát, thực nghiệm và tạo dựng các mối quan hệ để hiểu được những nhu cầu khách hàng, từ đó, tạo dựng, triển khai hình thành các sản phẩm, dịch vụ đáp ứng được những nhu cầu đó. 

Bước 1: Tạo lập nhóm cơ hội thị trường

Đây là bước đầu tiên trong quá trình tìm ra cơ hội thị trường tiềm năng cho bạn. Tương ứng với giai đoạn này, tác giả đưa  ra cho người đọc một worksheet vô cùng đơn giản nhưng giải quyết triệt để những câu hỏi trong bước đầu xác định  thị trường. Quá trình tư duy có hệ thống này sẽ giúp bạn nghĩ ra nhiều cách ứng dụng. đáp ứng nhiều nhu cầu khác nhau của các nhóm đối tượng khách hàng. Nó thật sự giúp bạn tăng cường độ linh hoạt trong nhận thức để bạn dễ nhận ra các cơ hội đầy hứa hẹn khác. 

Worksheet này sẽ giúp bạn xác định năng lực và công nghệ mà bạn sở hữu một cách độc lập mà không cần phải gắn với nhóm đối tượng khách hàng hay sản phẩm nào. Đây là phần mở đầu trong tờ worksheet hướng dẫn và cực kỳ quan trọng vì nó còn cho bạn hình thành tính linh hoạt trong nhận thức hay chính khả năng tư duy đa chiều. 

Tiếp đó, “tấm bản đồ” này còn đưa ra mối liên hệ giữa ứng dụng thực tiễn của năng lực và công nghệ mà công ty hay chính bạn đang nắm giữ với khách hàng. Và sợi dây kết nối hai yếu tố này chính là nhu cầu. Tìm ra các nhu cầu cụ thể mà ứng dụng tiềm năng của bạn có thể giải quyết cho một nhóm khách hàng cụ thể. Phần này của worksheet 1 tạo cho mọi nhà khởi nghiệm một không gian để khám phá. Phát hiện khả năng tư duy sáng tạo của mình có thể diễn ra khi thực hiện bước này. Mục đích của phần này, là bạn phải chủ động tìm kiếm những tiềm năng, nhu cầu mà bản thân mình chưa từng nghĩ đến trước đó hay nghĩ rằng đó là điều không thể. 

Khi đã có trong tay những năng lực cốt lõi và công nghệ chính yếu của mình, đã đến lúc suy nghĩ về chúng một cách sáng tạo. Có thể kết hợp chúng theo nhiều cách khác nhau, để xác định được các cách ứng dụng khả thi. Và rồi, hay mở rộng đến tệp khách hàng tiềm năng của bạn. Các ứng dụng được thiết kế để đáp ứng những nhu cầu cụ thể. Vì thế, khi bạn tìm thấy những cách ứng dụng đầy hứa hẹn, bạn cũng nên nghĩ xem ai sẽ cần đến chúng. Phần dưới của worksheet đầu tiên này sẽ cùng bạn tìm ra những nhóm đối tượng cụ thể nhất và rộng nhất có tiềm năng trở thành khách hàng của bạn trong tương lai. 

Bạn đạt được gì sau bước đầu tiên này?

Một nhóm cơ hội thị trường mà bạn đã sẵn sàng để đưa chúng lên bảng chính của công cụ điều hướng. Và với từng cơ hội thị trường giá trị thì sao. Bạn cũng có trong tay lượng khách hàng rộng lớn mà nó tiềm năng áp dụng các ứng dụng công nghệ, năng lực của bạn vào trong đó. Và đừng lo khi bạn bỗng nhiên lại phát hiện ra thêm một nhóm khách hàng mới, hay băn khoăn về một số phương án chưa phù hợp. Bạn hoàn toàn có thể bổ sung hoặc bỏ bớt ra khi tìm ra những điểm mạnh, điểm yếu của chúng. 

Bước 2: Biểu đồ mức độ hấp dẫn 

Đây là bước mà các nhà khởi nghiệp sẽ tập trung suy xét về nhóm cơ hội thị trường tiềm năng đã lựa chọn ở bước 1. Và đương nhiên, băn khoăn đâu là phương án trọng điểm mà bạn cần phải theo đuổi bằng hết sức mình và nên gác lại các phương án nào chắc chắn sẽ xảy ra. Để giải quyết thắc mắc này, bạn phải đánh giá các phương án hay nói cách khác là xác định mức độ hấp dẫn của chúng. Đây chính là trọng tâm của giai đoạn này. 

Tiềm năng và thử thách của từng cơ hội thị trường là hai yếu tố chủ chốt cần phải đánh giá để tìm ra thị trường hấp dẫn cho mình. Và worksheet 2 trong cuốn sách này, sẽ giúp mọi doanh nghiệp tìm ra. 

Worksheet sẽ hướng dẫn đánh giá nhóm cơ hội thị trường mà bạn đã tạo lập bằng cách chấm điểm cho từng phương án. Và điều kỳ diệu hơn là, chắc chắn mỗi người sẽ học được những kỹ năng nhất định sau khi thực hiện bước này. 

Triển khai đánh giá mức độ tiềm năng và thử thách của từng nhóm cơ hội đưa chi ra làm 3 tiêu chí tương ứng, sau đó tổng hợp lại để có được xếp loại chung cuộc của từng cơ hội thị trường. Cực kỳ rõ ràng, và hiệu quả. Bạn sẽ đưa từng “sân chơi” mà bạn cho là tiềm năng lên bàn cân với các tiêu chí vô cùng rõ ràng. Tuy nhiên, cái hay ở đây chính là bạn sẽ khôn xếp loại cả 6 nhân tố vào một công thức toán học để cho ra kết quả. Bởi nó sẽ không đảm đương nổi mức độ phức tạp của quyết định mang tính nền tảng này. 

Lấy các gạch đầu dòng quan trọng mà bạn cần kiểm tra khi đánh giá mức độ hấp dẫn của một cơ hội thị trường. Những gạch đầu dòng này được hiển thị dưới dạng câu hỏi để bạn suy nghĩ và đưa ra càng nhiều thông tin càng tốt để từ đó tích vào thang điểm. 

Cái chính của giai đoạn này là bạn hiểu được những ưu - khuyết điểm của từng phương án, nên cũng đừng có lo lắng khi thấy mức xếp loại không chuẩn. Bạn hoàn toàn có thể đánh giá và xếp lại khi hiểu hơn về các cơ hội đó. 

Và 6 nhân tố mà Where to play đưa ra để bạn đánh giá được giải thích và hướng dẫn vô cùng chi tiết. Điều cần làm đó là hãy lật từng trang sách của bộ đôi chuyên gia khởi nghiệp này đọc và nghiền ngẫm từng nhân tố một. Nghiền ngẫm cả ví dụ điển hình về Augury được đưa ra để hiểu rõ hơn về quy trình áp dụng các bước xác định cơ hội thị trường và kết quả mà họ đạt được khi vận dụng quy trình này. 

Kết quả đạt được tại quy trình này.

Khi đã đánh giá xong từng cơ hội thị trường trong nhóm, xếp chúng lên biểu đồ Mức độ hấp dẫn. Biểu đồ giúp bạn thể hiện một cách trực quan các đánh giá của mình về những cơ hội thị trường, giúp bạn nắm bắt kỹ hơn các ưu- nhược điểm, từ đó so sánh các cơ hội với nhau. Từ đó, cú chốt chính là đưa ra quyết định cơ hội thị trường trọng điểm vô cùng cẩn trọng và thấu đáo. 

Và bạn học được gì từ biểu đồ Mức độ hấp dẫn này? 

Tối ưu hóa được việc lựa chọn cơ hội thị trường. Nhờ nắm được bản chất của từng cơ hội và so sánh các cơ hội với nhau, từ đó dự đoán được khả năng tăng trưởng của chúng trong tương lai. Nắm được khả năng phân tích riêng lẻ được từng cơ hội thị trường, biết được đâu là điểm mạnh, điểm yếu của từng “cuộc đua” và những cái được - mất mà nó mang lại. Đi từ cái cụ thể đến tổng quát, xuất phát từng cơ hội thị trường đến tổng quát cả nhóm, bạn sẽ chọn ra cơ hội thị trường trọng điểm.

Bước 3: Bảng tập trung linh hoạt. 

Đây là bước cuối cùng trong quá trình sử dụng công cụ Điều hướng cơ hội thị trường, và nó cũng chính là kết quả chính của toàn bộ quá trình này. Chiến lược này sẽ giúp bạn tập trung vào cơ hội thị trường hấp dẫn nhất, đồng thời mài giũa độ nhạy bén để đối phó với những điều không biết trước. Bạn còn hình thành một lối tư duy rất mở và linh hoạt để hoàn toàn thích nghi được những thay đổi của thị trường.

Bạn vừa phải lập kế hoạch tập trung để tìm cho ra thị trường đắt giá cho mình để triển khai thực hiện. Điều này là chắc chắn. Tuy nhiên, sự linh hoạt hay tư duy đa chiều sẽ cho phép bạn có những sự chuẩn bị trước để thay đổi và thích ứng với khó khăn khi mà chiến lược kinh doanh tối ưu nhất của bạn không hiệu quả. Luôn hình thành lối tư duy tập trung- linh hoạt. 

Và worksheet 3 cũng ra đời để phục vụ bạn, giúp bạn tìm ra phương án dự phòng và phương án tăng trưởng tốt nhất, dựa vào mức độ hấp dẫn và độ liên quan của các phương án này so với Cơ hội thị trường trọng điểm. Nó cũng giúp bạn quyết định các phương án dự phòng này thì nên thực hiện chúng ngay, song song hay để dành cho tương lai. Bảng tập trung linh hoạt sẽ hiển thị tất cả cho bạn để cho ra một chiến lược tập trung linh hoạt cho nhà khởi nghiệp. 

Phát huy hết tất cả những khả năng của các công cụ hiện có. 

Phần này, bạn sẽ thấy được sự “vạn năng” của chiến lược Tập trung linh hoạt. Bạn sẽ ngạc nhiên khi nó có thể được áp dụng thực hiện ở tất cả các mặt của doanh nghiệp. Không chỉ dừng lại ở trong quá trình lựa chọn thị trường, nó còn là kim chỉ nam để bạn tìm ra bản sắc doanh nghiệp, định hình văn hóa doanh nghiệp. Hay lí tưởng hơn là cơ sở để bạn thiết kế cấu trúc doanh nghiệp của mình.

Thiết kế chiến lược kinh doanh là một quá trình phức tạp và phải liên tục lặp lại các bước tìm hiểu, lên kế hoạch, kiểm định. Việc nắm trong tay một loạt các công cụ và phương pháp kinh doanh sẽ giúp bạn vượt qua khó khăn của quá trình này. Và Mô hình kinh doanh Canvas và bảng Giải pháp giá trị cùng Khởi nghiệp tinh gọn được lựa chọn để kết hợp, cho ra một bộ công cụ đắc lực cho quá trình lên kế hoạch và kiểm tra. tìm ra cho mình hướng đi đầy tiềm năng. 

Khi kết hợp với hai công cụ này, nếu nhìn một cách khái quát, bạn sẽ thấy với mô hình kinh doanh Canvas và bảng Giải pháp giá trị, doanh nghiệp sẽ xây dựng một “khung xương” vững chắc cho chiến lược kinh doanh của mình. Tức là lúc bắt đầu hình thành nên các ý tưởng, sản phẩm, dịch vụ để đưa ra thị trường quý giá. Rồi khi là “một cặp” với phương pháp Khởi nghiệp tinh gọn, chúng sẽ đẩy mạnh quá trình kiểm định chiến lược cho doanh nghiệp. Tức là khi chiến lược của bạn đã có, bạn bắt buộc phải thử nghiệm, đánh giá và điều chỉnh hợp lý một cơ hội thị trường trước khi cho chúng vào chiến lược chính thức của mình. 

Đối tượng mà công cụ điều hướng này hướng đến…

Nếu như bạn suy nghĩ này, công cụ này chỉ hợp với các startup trẻ, đang muốn khởi nghiệp, thì bạn cần phải nhìn lại. Và đơn giản là chỉ cần đọc những phân tích trong cuốn sách này để thấy nó phù hợp với tất cả các công ty cho dù là mới thành lập, doanh nghiệp lâu năm, các nhà đầu tư và cả các trung tâm nghiên cứu và chuyển giao công nghệ. Người làm giáo dục và Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp hoàn toàn sử dụng để làm tư liệu trong công tác giảng dạy. Bởi nó sẽ đưa ra những lý luận khái quát cho người học về cách thức và hướng đi khi muốn tìm ra cơ hội quý giá trong kinh doanh.

Cuối cùng, tác giả còn thực hiện quy trình tìm kiếm thị trường cho chính công cụ Điều hướng cơ hội thị trường này. Bằng cách thực hiện đúng các bước mà công cụ này hướng dẫn, để cho thấy, với bất kỳ thị trường nào mà bạn đang băn khoăn, hãy áp dụng công cụ này, nó sẽ cho bạn những thông tin quan trọng để bạn cân nhắc thị trường cho con đường kinh doanh của mình. Nó thực sự là một khung mẫu chuẩn cho mọi loại chiến lược trong kinh doanh. 

Giờ đã đến lượt BẠN tìm sân chơi cho mình. Công cụ Điều hướng sẽ giúp bạn tập trung chạy hết tốc lực trên một con đường tiềm năng nhất, nhưng vẫn không quên cho bạn thấy biển báo khi một ngã rẽ dẫn đến sân chơi tốt hơn xuất hiện. Thực hiện 3 Worksheet và tìm ra thị trường đắt giá của chính mình. 

Review chi tiết bởi: Thủy Hoàng- Bookademy