Nói đến truyện ngụ ngôn thì không thể không nhắc đến Aesop, người viết truyện ngụ ngôn nổi tiếng của Hy Lạp cổ đại. Ông đã để lại cho nhân loại một kho tàng truyện ngụ ngôn đồ sộ cả về số lượng lẫn giá trị. Với phần lớn nhân vật là những con vật được nhân cách hóa, truyện ngụ ngôn Aesop hàm chứa những thông điệp giản dị mà sâu sắc, được chuyển tải đến người đọc bằng giọng văn nhẹ nhàng, hóm hỉnh. Mỗi câu chuyện của Aesop là một bài học vẫn còn nguyên giá trị giáo dục cho đến ngày nay, giúp chúng ta có cái nhìn sâu sắc hơn về thế giới, về con người và xã hội, để chúng ta hiểu biết hơn và cư xử nhân văn hơn trong cuộc sống.

I, Vài nét về tác giả 

    Aesop (phiên âm tiếng Việt: Ê-dốp, từ tiếng Pháp Ésope; tiếng Hy Lạp: Αἴσωπος, Aisōpos; khoảng năm 620-564 TCN) là một nhà văn Hy Lạp. Ông sinh ra là một người nô lệ, cùng thời với Croesus và Solon vào giữa thế kỷ 6 trước Công nguyên thuộc giai đoạn Hy Lạp cổ đại. Theo một số tài liệu có đề cập đến Aesop (trong các tác phẩm của Aristophanes, Plato, Xenophon và Aristotle), thì Aesop là nô lệ cho một người có tên là Xanthus, sống tại đảo Samos. Aesop chắc chắn đã được trả tự do, vì ông đã thực hiện cuộc tranh đấu bảo vệ dân chúng chống lại một thủ lĩnh mị dân tại Samos. Tư liệu về cuộc đời của ông không rõ ràng lắm và không có bản viết tay nào của ông còn tồn tại đến ngày nay Nhưng ông được xem là tác giả của rất nhiều câu chuyện ngụ ngôn nổi tiếng trên thế giới, được truyền miệng và được sưu tập qua nhiều thế kỷ và bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau theo truyền thống kể chuyện vẫn tiếp tục đến ngày nay. Trong những câu chuyện này, động vật có thể trò chuyện và có tính cách con người, chẳng hạn như Rùa và thỏ, Kiến và châu chấu.

    Aesop đã để lại cho nhân loại một kho tàng truyện ngụ ngôn đồ sộ cả về mặt số lượng lẫn giá trị. Với đa số nhân vật là những con vật đã được nhân cách hóa, truyện ngụ ngôn Aesop hàm chứa những thông điệp sâu sắc mà giản dị, được chuyển tải đến người đọc bằng giọng văn nhẹ nhàng, hóm hỉnh. Cuối một số chuyện còn là những thông điệp ngắn gọn nhưng đầy ý nghĩa nhằm nhắn nhủ bạn đọc những chân lý giản dị trong cuộc sống.

    Trong quá trình lưu truyền đó, một số truyện đã bị mất đi nhưng cũng có một số truyện được thêm vào từ các nền văn hóa khác nhau và thể hiện sự ngưỡng mộ của nhân loại đối với trí tuệ sâu sắc của ông. Là một nhà văn sáng tác truyện ngụ ngôn huyền thoại được trích dẫn bởi Socrates, Aristophanes và các nhân vật nổi tiếng khác, Aesop được người Hy Lạp kính trọng dù ông có xuất thân nô lệ.

II, Tóm tắt cuốn sách

    Một số người cho rằng truyện ngụ ngôn là những câu chuyện chỉ dành cho trẻ nhỏ, nhưng điều này không thực sự đúng. Tuy phần lớn các nhân vật là những con vật, cây cối hay đồ vật được nhân cách hoá, những câu chuyện ngụ ngôn của Aesop lại ẩn chứa vô vàn những bài học, những thông điệp sâu sắc. Qua cách dẫn chuyện hài hước, giản dị những bài học về thế giới, về con người và xã hội, đặc biệt là về cách đối nhân xử thế được Aesop lồng ghép một cách vô cùng khéo léo. 

    Tuyển Tập Những Câu Chuyện Hay Nhất Của Aesop bao gồm 58 truyện ngụ ngôn, chứa đựng những thông điệp ý nghĩa, gần gũi với cuộc sống để bạn đọc ở nhiều lứa tuổi khác nhau đều có thể rút ra những bài học cho riêng mình. Các câu chuyện được trình bày song ngữ với bản dịch tiếng Việt được cản nhắc và chọn lọc kỹ lưỡng về câu từ, với mong muốn đáp ứng được đồng thời hai nhu cầu thưởng thức giá trị nội dung và nâng cao kỹ năng tiếng Anh của bạn đọc.

Tôi sẽ trích dẫn một số mẩu chuyện mà bản thân tôi thấy hay và ý nghĩa trong cuốn sách này.

Con gấu và hai người đi đường 

    “Hai người đàn ông đang đi cùng nhau thì bỗng nhiên có một con gấu xuất hiện trên đường. Một người nhanh chóng trèo lên một cái cây và cố giấu mình trong những nhánh cây rậm rạp.

Người kia nhận thấy mình sắp bị tấn công bèn nằm sải trên nền đất. Khi con gấu lại gần dùng mũi đánh hơi và hít hít ngửi ngửi khắp người anh ta, thì anh ta liền nín thở, giả vờ chết.

Con gấu bỏ đi vì người ta vẫn hay nói rằng loài gấu không bao giờ động vào xác chết.

Khi con gấu đã đi khỏi, người đang trốn trên cây bèn tuột xuống, chạy đến chỗ bạn mình và hỏi đùa rằng:

– Con gấu đó đã thì thầm cái gì vào tai anh vậy?

Người kia nghiêm trang trả lời:

– Nó đã cho tôi một lời khuyên: đừng bao giờ đồng hành cùng một người bỏ rơi anh trong lúc hoạn nạn.”

    Trong câu chuyện ngụ ngôn Aesop "Con gấu và hai người bạn," thông điệp về tình bạn và trí thông minh được thể hiện rõ nét qua các sự kiện và nhân vật. Trong một hành trình trong rừng, hai người bạn bất ngờ gặp phải một con gấu. Tuy nhiên, phản ứng của họ lại hoàn toàn khác nhau, mở ra một bài học quý giá về sự đáng tin cậy và trí óc.

    Người bạn đi trước lập tức bỏ mặc bạn của mình và trốn vào đám lá cây, chỉ lo cho bản thân mình mà không quan tâm đến bạn bè. Trái ngược lại, người bạn kia chọn cách vô cùng thông minh khi giả vờ chết. Hành động này không chỉ cho thấy sự nhạy bén mà còn thể hiện tinh thần quyết định và sẵn sàng ứng biến trong tình huống nguy hiểm.

    Sự bất ngờ đến khi con gấu tiếp cận người bạn giả vờ chết, nhưng sau đó "lững thững bỏ đi" vì không muốn ăn thịt con vật đã chết. Điều này cho thấy rằng, thực sự không có ai muốn làm hại một người đã "chết" trong tình cảm. Khi mối nguy khó khăn qua đi, người bạn trên cây xuống và hỏi về sự việc. Phản ứng thông minh và hài hước của người bạn dưới đất khiến câu chuyện trở nên thú vị.

    Tác giả đã truyền đạt một thông điệp sâu sắc về tình bạn thật sự qua câu chuyện này. Hoạn nạn thường là bài kiểm tra đối với tình bạn, chỉ khi gặp khó khăn, ta mới nhận ra ai thực sự ở lại để giúp đỡ. Đồng thời, câu chuyện cũng cảnh báo rằng, không nên đồng hành với những người sẵn sàng bỏ mặc bạn bè khi gặp khó khăn. Sự thông minh và khôn ngoan của nhân vật trong câu chuyện cũng được tôn vinh, đồng thời khẳng định rằng trí óc và sự nhạy bén cũng là một phần quan trọng trong việc vượt qua khó khăn trong cuộc sống.

Cơn gió và mặt trời

    “Một lần nọ, gió bắc và mặt trời tranh cãi kịch liệt xem ai mạnh hơn ai. Cả hai đều kể lại những chiến tích nổi trội nhất của mình và một mực cho rằng mình mạnh hơn đối phương.

    Vừa lúc đó có một người khách bộ hành đi tới, và cả hai đồng ý kiểm tra sức mạnh của đôi bên bằng cách thử xem ai sẽ cởi được cái áo choàng của người khách bộ hành nọ ra nhanh hơn.

    Cơn gió phương bắc khoác lác đã thử sức trước. Nó tạo ra một luồng gió xoáy dữ dội nhất từ trước đến giờ, và ngay từ lần cố gắng đầu tiên, gần như nó đã có thể xé rách cái áo choàng của người bộ hành. Nhưng người đàn ông kia chỉ cần giữ cái áo choàng của mình chặt hơn một chút, thế là cơn gió bắc già nua kia chỉ phung phí sức lực của nó một cách vô ích mà thôi.

    Xấu hổ vì đã không làm được một việc quá đơn giản như vậy, nên sau cùng gió bắc đành chấp nhận bỏ cuộc.

    Sau đó đến lượt mặt trời tốt bụng. Mặt trời xua tan những đám mây đang giăng kín bầu trời và rọi những tia nắng gay gắt nhất của mình xuống thẳng đỉnh đầu của người khách bộ hành nọ.

    Cảm thấy oi bức vì nhiệt độ tăng lên đột ngột, người đàn ông nọ vội vàng vứt cái áo choàng của mình đi và đến ngay chỗ có bóng râm gần nhất để tránh nắng.”

    Câu chuyện ngụ ngôn Gió và Mặt Trời của Aesop là một minh chứng rõ ràng cho thông điệp về sức mạnh của sự thuyết phục nhẹ nhàng so với cưỡng ép và dọa nạt. Tác phẩm mở đầu với cuộc tranh cãi giữa Gió Bấc và Mặt Trời về ai là người mạnh mẽ hơn. Để giải quyết tranh chấp, họ thỏa thuận rằng ai có thể lấy đi chiếc áo choàng trên vai người khác, thì người đó mạnh hơn.

    Gió Bấc lập tức thể hiện sức mạnh của mình bằng cách thổi mạnh một luồng gió lạnh băng về phía người bộ hành. Tuy nhiên, mọi cố gắng của Gió Bấc đều vô ích khi người đó vẫn giữ chặt tấm áo choàng của mình, thậm chí còn nới lỏng khi ánh nắng dịu dàng của Mặt Trời bắt đầu xuất hiện.

    Mặt Trời không sử dụng sức mạnh trực tiếp mà thay vào đó, tỏa ra những tia nắng dịu dàng và ấm áp. Dần dần, với sự ấm áp và thoải mái từ ánh nắng của Mặt Trời, người bộ hành đã cởi bỏ áo choàng và tận hưởng bầu không khí dễ chịu.

    Thông điệp mà câu chuyện truyền đạt rất rõ ràng: thuyết phục nhẹ nhàng và từ tốn sẽ đem lại thành công, trong khi cưỡng ép và dọa nạt sẽ dẫn đến thất bại. Sự mềm dẻo và tôn trọng của Mặt Trời đã khiến người bộ hành tự nguyện từ bỏ áo choàng, không qua bất kỳ hành động cưỡng ép nào. Điều này là một lời nhắc nhở cho chúng ta rằng, để đạt được mục tiêu, sự thấu hiểu và tôn trọng luôn là chìa khóa quan trọng.

Con ngựa và con lừa thồ hàng

    “Một con ngựa thong dong và một con lừa đang thờ một kiện hàng rất nặng cùng đi trên một con đường. Con lừa, quá mệt vì kiện hàng nặng, đã nài nỉ con ngựa giúp thồ bớt một phần hàng trên lưng nó. Con ngựa nọ rất xấu tính nên từ chối không giúp, thế là con lừa khốn khổ sau đó ngã quỵ chết  giữa đường. Người nông dân bèn lấy toàn bộ số hàng trên lưng lừa chất sang cho ngựa, cùng với cả bộ da của con lừa đã chết.”

    Trong câu chuyện ngụ ngôn "Lừa và Ngựa", sự đồng tình và sẵn lòng giúp đỡ của bạn bè được đặt vào tình huống thử thách. Chú Lừa, với vẻ ngoài gánh nặng và mệt mỏi, cầu xin Ngựa chia sẻ gánh nặng với mình trên đường tới thành phố. Tuy nhiên, lòng ích kỷ của con ngựa khiến nó từ chối giúp đỡ, khiến cho con lừa phải chịu nhiều khó khăn, vất vả và cuối cùng là cái chết. Cuối cùng con ngựa phải trả giá cho hành động ích kỷ đó là bị người đàn ông chất hết hàng hoá cùng thêm bộ da lừa lên lưng. Lúc này Ngựa mới hiểu và hối hận rằng nếu  Ngựa đã sẵn lòng giúp đỡ con Lừa từ đầu, cả hai có thể vượt qua khó khăn một cách dễ dàng hơn và không có ai phải chịu tổn thất.

    Câu chuyện này chứng tỏ rằng, trong mối quan hệ bạn bè, sự sẵn lòng giúp đỡ và tôn trọng là rất quan trọng. Nếu một trong hai bên không thể hiện sự đồng cảm và lòng tốt, mối quan hệ sẽ không thể phát triển và người bị tổn thương có thể phải chịu nhiều hậu quả hơn. Bài học rút ra từ câu chuyện này là cần phải biết tôn trọng, sẵn lòng giúp đỡ và chia sẻ trong mối quan hệ bạn bè, bởi vì khi giúp đỡ người khác, chúng ta cũng đang giúp bản thân mình trở nên tốt hơn và hạnh phúc hơn trong cuộc sống.

Chó, gà trống và cáo

   “Chó và gà trống là đôi bạn thân thiết. Cả hai đồng ý cùng đi du ngoạn. Khi đêm xuống, chúng trú lại trong một khu rừng rậm. Gà trống cất cánh bay lên đậu trên một cành cây, còn chó thì tìm thấy một chỗ nằm tươm tất trong một hốc cây ở phía dưới.

    Khi bình minh ló dạng, gà trống gáy vang vài lần như thường lệ. Một con cáo nghe thấy tiếng gáy muốn bắt gà trống để làm bữa điểm tâm, nó bèn lân la đến gần và đứng ở phía dưới cành cây, nói về việc nó háo hức được làm quen với chủ nhân của một chất giọng tuyệt vời như thế. Gà trống nghi ngờ sự lễ độ quá mức của cáo, bèn nói:“Thưa ngài, tôi mong ngài hãy vui lòng đi một vòng đến chỗ hốc cây bên dưới tôi và đánh thức người gác cổng của tôi dậy, để anh ta mở cửa và cho ngài vào”. Khi cáo đến gần hốc cây, chó nhảy chồm ra và xé xác cáo thành nhiều mảnh.”

    Câu chuyện về Chó, Gà trống và Cáo là một bài học quý giá về sự thông minh và cách đối phó với nguy hiểm. Gà trống, thông minh và tỉnh táo, nhận biết được ý đồ xấu xa của con cáo khi nó yêu cầu gà trống xuống gáy gần hơn. Thay vì rơi vào bẫy, gà trống đã sử dụng trí tuệ của mình để tạo ra một cơ hội để Chó có thể đối phó với cáo. Bằng cách lừa dối cáo, gà trống đã tạo ra một tình huống mà cáo không thể kiểm soát, dẫn đến việc Chó có thể xuất hiện và giải quyết vấn đề một cách dễ dàng.

    Bài học từ câu chuyện này là sự quan trọng của sự bình tĩnh và sự tỉnh táo khi đối mặt với nguy hiểm. Thay vì hoảng sợ hoặc rơi vào bẫy của kẻ thù, chúng ta cần phải duy trì sự bình tĩnh và tìm cách tận dụng tình huống để vượt qua khó khăn.

Sư tử và ba con bò

    “Ba con bò đang cùng nhau gặm cỏ. Một con sư tử nằm rình với hy vọng biến chúng thành mồi ngon nhưng lại sợ không dám tấn công khi ba con bò vẫn luôn ở bên nhau. Sau cùng, nhờ những lời nói xảo trá quỷ quyệt, sư tử cũng chia cắt được ba con bò. Khi ba con bò đi ăn riêng lẻ, sư tử đã tấn công mà không hề sợ hãi và thoải mái đánh chén từng con một.”

   Truyện ngụ ngôn về ba chú bò và sư tử của Aesop mang lại một bài học sâu sắc về sức mạnh của đoàn kết và hậu quả của sự chia rẽ. Trong câu chuyện, sư tử không ngừng tìm cách tấn công ba chú bò nhưng luôn gặp phải sự đoàn kết và hỗ trợ từ phía chúng. Sự đoàn kết của ba chú bò khiến cho sư tử không thể tấn công được bất kỳ ai trong số họ. Tuy nhiên, khi ba chú bò bắt đầu tranh cãi và chia rẽ, cơ hội đã đến cho sư tử. Chúng đã tách ra xa nhau, tạo điều kiện cho sư tử để tấn công một cách dễ dàng.

    Bài học rút ra từ câu chuyện này rất rõ ràng: đoàn kết là sức mạnh. Khi chúng ta đoàn kết và làm việc cùng nhau, chúng ta có thể vượt qua mọi khó khăn và đối mặt với mọi thách thức. Tuy nhiên, nếu chúng ta không đoàn kết mà chia rẽ, chúng ta sẽ trở nên yếu đuối và dễ bị kẻ địch tấn công.

    Cuộc sống đã cho chúng ta thấy rằng khi chúng ta đứng chung và hỗ trợ lẫn nhau, chúng ta có thể vượt qua mọi khó khăn và đạt được mục tiêu của mình. Đoàn kết không chỉ tạo ra sức mạnh mà còn là chìa khóa cho sự thành công và vững chắc  trong mọi mối quan hệ và tình huống.

III, Cảm nhận cá nhân về cuốn sách

    Tuyển Tập Những Câu Chuyện Hay Nhất Của Aesop là một tác phẩm văn học mang lại cho độc giả những trải nghiệm sâu sắc về trí tuệ, đạo đức và nhân văn. Với mỗi câu chuyện ngắn, Aesop đã tạo ra những tình huống sinh động, chân thật và gần gũi, đem lại những bài học quý giá mà mọi người có thể suy ngẫm trong  cuộc sống hàng ngày.

    Cuốn sách không chỉ đơn thuần là một tập hợp các câu chuyện ngụ ngôn mà còn là một cẩm nang về con người và xã hội. Mỗi câu chuyện đều chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc về lòng nhân ái, tình bạn và sự thông thái. Qua những trang sách, ta được tiếp xúc với những nhân vật như con người, động vật và sự tự nhiên, tạo nên một thế giới văn học phong phú và đa dạng.

    Aesop đã biết cách sử dụng ngôn từ đơn giản nhưng sâu sắc để truyền đạt các giá trị đạo đức và tri thức. Những câu chuyện này không chỉ dành cho trẻ em mà còn làm say mê người đọc trưởng thành bởi tính nhân văn và sự thú vị của chúng. Đặc biệt, việc đọc sách là một hành trình tri thức và trí tuệ. Mỗi câu chuyện là một bài học, một trải nghiệm mới mẻ, giúp ta hiểu biết thêm về bản thân và xã hội. Từ những trang sách, ta nhận ra rằng trí tuệ không chỉ đến từ sách vở mà còn từ những trải nghiệm và bài học của cuộc sống.

    Tuyển Tập Những Câu Chuyện Hay Nhất Của Aesop không chỉ là một cuốn sách mà còn là một nguồn cảm hứng và tri thức vô tận. Đọc sách này, ta được sống lại những câu chuyện cổ tích, những bài học bổ ích và nhận ra rằng sự đơn giản thường chứa đựng những điều quý giá nhất trong cuộc sống.

Tóm tắt bởi: Ngọc Bích/ Jade Xinh - Bookademy

Hình ảnh: Ngọc Bích/ Jade Xinh